“Ik adem niet goed”. Dat hoor ik vaak voorbij komen. Mijn wedervraag is dan: “Wat is goed ademen?” Hieruit ontstaan interessante gesprekken en regelmatig leveren deze gesprekken al wat meer ademruimte op.
Misschien heb jij nog nooit bewust stil gestaan bij jouw ademhaling, of heb je juist wel een beeld over hoe goed of verkeerd je ademt. Hoogste tijd om de feiten eens op een rijtje te zetten. Hieronder de acht misverstanden over ademen die ik vaak tegenkom in de praktijk.
Mythe 1: Je kunt het beste met je buik ademen
Deze staat met stip op nummer 1. Als je volledig ontspannen bent, is er inderdaad beweging in de buik te merken met het ademen. Dat komt doordat het middenrif afplat, waardoor je organen in je buik in de verdrukking komen. Doordat je buikwand ontspant (en dus uitzet) creëer je ruimte voor je organen. Andersom geldt het niet: Met je buik ademen, betekent niét dat je ademhaling goed of ontspannen is. Buikademen kan ook een aangeleerd patroon zijn, waarbij er juist ongemerkt veel spanning in het ademen zit, door bijvoorbeeld een strakke borstkas en/of een strak middenrif. Omdat het voor jou gewoon voelt, voelt het niet gespannen. Tja, dat maakt het soms best lastig…..
Mythe 2: Je borstkas hoort niet mee te bewegen bij ademen
Ook dit misverstand komt niet helemaal uit de lucht vallen. Zo is een ademhaling waarbij continue vooral je borst omhoog en omlaag beweegt, meestal niet ontspannen. Deze vorm van ademhaling past bij een toestand van verhoogde alertheid of spanning. Actie dus. Als je rustig op de bank zit, een e-mail aan het versturen bent of een kletspraatje maakt met een vriend(in), dan past daar geen snelle en hoge ademhaling bij.
Maar dat wil niet zeggen dat de borstkas bij een ontspannen ademhaling helemaal stil is! Het zijn dan niet de hulpademhalingsspieren die meebewegen zoals bij een gespannen ademhaling, maar de borstkas verandert van vorm door beweging van de ribben. Regelmatig doe ik bij mensen die gefocust zijn op ‘goed’ of met de buik ademhalen, dan ook oefeningen waarbij je ademruimte in je borstkas ervaart. Of zelfs in de ruimte richting je schouders. Ervaren dat je hier ademruimte hebt, dat de ademhaling rustig en gemakkelijk kan verlopen en er daarbij beweging is in het hele bovenlijf, dat is voor veel mensen een geruststellende ontdekking.
Mythe 3: Een ademfrequentie van 5-10 keer per minuut betekent dat ik ontspannen ben
Ook hier geldt: meestal wel, máár… een hogere ademfrequentie betekent niét dat je niet ontspannen bent. Het is zeker ook niet verstandig om te proberen altijd in zo’n rustig tempo te ademen. Of om dit als doel te nemen bij een ontspanningsoefening. Leer je lijf ontspannen en leer hoe je je ademhaling hierin als vanzelf kunt meenemen. Dan zal je merken, dat als je daadwerkelijk ontspannen bent, de frequentie als vanzelf afneemt, passend bij jouw toestand op dat moment. Ook hier geldt: flexibiliteit is een van de basiskenmerken van een ontspannen ademhaling.
Mythe 4: Door het doen van ademoefeningen zoals ademritmes, of rustig en diep in- en uitademen, word je ontspannen
Als jouw ademhaling weleens niet lekker loopt, dan heb je zeer waarschijnlijk ook wel gemerkt dat dit soort oefeningen lastig zijn. Of dat je zelfs méér last krijgt. Directe ademoefeningen vormen eigenlijk de kers op de taart. Als je ademhaling ontspannen is, oftewel flexibel, niet gemakkelijk verstoord raakt als je er je aandacht op richt, pas dan kan je ‘m meer gaan sturen. Doe je dit soort oefeningen vanuit een toestand van hogere spanning, dan geeft het misschien wel het gevoel van controle en daarmee enige rust, maar je lijf zal niet volledig mee ontspannen. Ook ga je dan voorbij aan een belangrijke functie van de ademhaling, namelijk dat het je vertelt hoe het met je gaat. Het rustig kunnen observeren van je ademhaling zonder dat je gaat sturen, is heel waardevol.
Dus wil je aan de slag met je ademhaling omdat die niet altijd lekker loopt? Start niet direct met het proberen van het controleren van je ademhaling. Binnen de methode van Dixhoorn gebruiken we veel indirecte manieren om de ademhaling meer ontspannen te krijgen.
Mythe 5: Door hoog te ademen ga je hyperventileren
Hyperventilatie is een term die we eigenlijk liever niet gebruiken bij ademklachten. Het zegt namelijk sec iets over een verstoorde verhouding zuurstof-koolzuurgas, en of dat daadwerkelijk zo is, kan je alleen door meting vaststellen. Hyperventilatie treedt niet altijd op bij andere vormen van dysfunctioneel ademen.
Hyperventilatie ontstaat als je meer ademt dan dat je nodig hebt op dat moment. De zuurstofbehoefte is dan niet afgestemd op je behoefte. Het gaat dus om óverademen: Geen tekort aan zuurstof, maar juist een tekort aan koolzuurgas doordat je teveel koolzuur verliest bij het ademen. De kans hierop is groter als je heel groot en diep gaat ademen in vergelijking met wanneer je bijvoorbeeld hoog maar klein en rustig ademt, hoe gek dat ook klinkt. Soms zie ik mensen met ademklachten enorme ademteugen nemen in rust. Dit helpt dus niet. Wat helpt wel als je ademhaling al een tijd niet lekker loopt en je het gevoel hebt dat je chronisch hyperventileert? Het beste kan je met een gespecialiseerde therapeut onderzoeken of spanning in jouw lijf en ademhaling ten grondslag ligt aan je ademklachten en hoe je deze kunt verminderen. Grote kans dat je klachten hiermee volledig of grotendeels verdwijnen.
Mythe 6: Als je benauwd bent, moet je dieper inademen
Dit is een vrij automatische reactie, als je je benauwd voelt. De meeste mensen merken wel dat het hen niet meteen helpt, maar weten ze niet hoe het anders kan. Door groot en diep in te ademen heb je kans op hyperventilatie, zoals ik hierboven al beschreef. Daarmee ben je verder van huis. De aandacht verleggen naar beweging in het lijf, eventueel gekoppeld aan de ademhaling, kan de angst voor de benauwdheid wat doen afnemen en een ruimere ademhaling uitlokken. Ik maak veel gebruik in mijn behandeling van de relatie tussen bewegingen en ademhaling. Ook naar buiten gaan en een stuk wandelen zet je lijf in beweging, doet de aandacht meer in je lijf zakken en kan de natuurlijke adembeweging versterken. Ontspannen bewegen dus!
Mythe 7: Als ik verkeerd zou ademen, dan zou ik dat wel merken
Dat is helaas lang niet altijd het geval. Wel 1 op de 10 mensen heeft een ademhaling die niet functioneel is! Dit ontstaat niet van de een op de andere dag. Spanning kan zich langzaamaan opbouwen in je lijf en je ademhaling. Je went eraan. Onbewust gooi je de grens tussen hoofd en lijf wat dicht, waardoor je niet meer opmerkt hoe je lijf spanning vasthoudt. Je ademhaling vormt dan geen belemmering voor jou, je gaat lekker door. Maar, de keerzijde van langere tijd rondlopen met een snelle, hoge of gespannen ademhaling is dat je brein continue in een toestand van alertheid verkeert. Zoals dat hertje in het wild dat steeds op zijn hoede is. Dit vraagt enorm veel energie en gaat vaak samen met allerlei andere klachten. Nek- en schouderpijn, migraine, buikklachten of een onrustig hoofd: het zijn klachten die vaak samenhangen met een hoge spanning in het ademen.
Wil je weten of jouw klachten mogelijk samenhangen met een niet functionele ademhaling? Vul dan de spanningschecker in.
Mythe 8: Twee minuten tandenpoetsen helpt voldoende tegen een slechte adem
Deze valt wat uit het rijtje, maar vind ik wel interessant genoeg om te delen. Hij komt nog uit de tijd dat ik als logopedist in een verpleeghuis werkte en daar heel veel, geloof me, écht vieze tongen zag. Deze cliënten hadden natuurlijk allemaal een onderliggende aandoening en er speelde dus meer mee dan niet goed poetsen. Een goede mondhygiëne kon hier echter wel wat in betekenen. Datzelfde geldt voor jij en ik. Met alleen poetsen verwijder je slechts een deel van alle bacteriën. Tussen je tanden én onder een dunne laag slijm op de tong blijft een hoop zitten. Dus, flossen en daarna even spoelen met water, en gebruik een tongschraper. Dat is nog een stuk effectiever dan het poetsen van je tong. Het liefst een van metaal. Zelf heb ik er eentje van Amano, niet alleen goede kwaliteit maar ziet er ook nog mooi uit 😊
Ik hoop dat deze blog je heeft geholpen om helderder te krijgen waar het allemaal niét om draait als je last hebt van een gespannen ademhaling. En, hopelijk ook al enigszins wat wél belangrijk is, wil je van die klachten afkomen.
Breath is life. We should pay as much attention to it as any other aspect of beingness. -Swami Nostradamus Virato-
Reactie plaatsen
Reacties